‘मिर्झा कय्युम नदवी यांच्या गुल्लक चळवळीने ६० हजार विद्यार्थ्यांचे भविष्य उजळले’

महाराष्ट्र वाणी न्युज 

छत्रपती संभाजीनगर(औरंगाबाद) दि २२ :– स्मार्टफोन, इंटरनेट आणि सोशल मीडियाच्या युगातही छत्रपती संभाजीनगरातील एका शिक्षणप्रेमी व्यक्तीने लहान मुलांमध्ये बचत आणि वाचनाची सवय रुजवणारी अनोखी चळवळ उभी केली आहे. ‘गुल्लक’ नावाच्या या उपक्रमाचे प्रणेते आहेत मौलाना अब्दुल कय्युम मिर्झा.

सन 2006 मध्ये सुरू झालेली ही चळवळ आज 20 वर्षे पूर्ण करत आहे. या उपक्रमाअंतर्गत ५२ शासकीय आणि खासगी शाळांमधील पाचवी ते आठवीतील तब्बल ६० हजार विद्यार्थ्यांना मोफत गुल्लक देण्यात आल्या आहेत.

“बाळांमध्ये बचतीबरोबरच वाचनाची आवड निर्माण करणे हा आमचा उद्देश होता,” असे मौलाना मिर्झा सांगतात. सुरुवातीला त्यांच्या या कल्पनेची थट्टा करणारेही कमी नव्हते, मात्र नंतर शाळा आणि पालक या उपक्रमाशी मोठ्या प्रमाणात जोडले गेले. मुलांनी रोजच्या खाऊपैकी १ किंवा ५ रुपये गुल्लकमध्ये जमा करण्यास सुरुवात केली आणि त्यातून पुस्तकांची खरेदी होऊ लागली.

मिर्झा सांगतात, “३ ते ५ रुपयांची छोटी गुल्लक मुलांसाठी वैयक्तिक बँक बनली. त्यांनी जमा केलेल्या पैशातून ते आवडीची पुस्तके विकत घेतात आणि यावर कोणीही प्रश्न विचारत नाही.”

मौलाना मिर्झा स्वतः लहान वयापासून पुस्तक वाचनाचे शौकीन. पदवी पूर्ण झाल्यानंतर त्यांनी नागपूरचे समाजसेवक पद्मभूषण मौलाना अब्दुल करीम पारेख यांच्या मदतीने पुस्तक विक्रीचा व्यवसाय सुरू केला. सायकलवर पुस्तके लादून त्यांनी मस्जिद आणि दरगाह परिसरात पुस्तके विकायला सुरुवात केली आणि त्यातूनच वाचन प्रोत्साहनाची भावना बळावली. पुढे त्यांनी 2018 मध्ये ‘रीड अँड लीड फाउंडेशन’ (RLF) ची स्थापना केली.

या कार्यात त्यांना मुलगी मरियम मिर्झा हिचाही हातभार लाभला. मरियमने कोविड-19 काळात सुरू केलेल्या **‘मोहल्ला लायब्ररी मूव्हमेंट’**ला जागतिक स्तरावर प्रसिद्धी मिळाली. बीबीसीनेही 20 ऑक्टोबर रोजी तिच्यावर विशेष कार्यक्रम प्रसारित केला.

मिर्झा शाळांमध्ये लहान पुस्तक मेळ्यांचे आयोजन करतात. या मेळ्यांत मुले स्वतःच्या गुल्लक बचतीतून मराठी, हिंदी, इंग्रजी आणि उर्दू भाषेतील पुस्तके खरेदी करतात. शिक्षक आणि पालकही या उपक्रमाचे स्वागत करत आहेत कारण मुलांचा वेळ स्क्रीनपासून दूर जाऊन अभ्यास आणि साहित्याकडे वळत आहे.

लक्ष्य – पुढील काही वर्षांत १ लाख विद्यार्थ्यांपर्यंत गुल्लक पोहोचवण्याचे.

RLF सध्या युनिसेफ, युनेस्को आणि इतर जागतिक संस्थांकडून सहकार्य मिळवण्यासाठी प्रयत्न करत आहे.

शिक्षिका ज्योती पवार यांनी या उपक्रमाला ‘मनाला भिडणारा आणि प्रभावी’, तर पालक कृष्णा शिंदे यांनी ‘मुलांची विचारसरणी बदलणारा’ असे वर्णन केले.

मौलाना मिर्झा म्हणतात, “गुल्लकचा प्रत्येक नाणे ज्ञानात गुंतवणूक करते – आणि हेच भविष्य घडवणारे भांडार आहे.”

रिपोर्ट : कैद नज्मी

📞 अधिक माहितीसाठी संपर्क:

मिर्झा अब्दुल कय्युम नदवी

Read and Lead Foundation, औरंगाबाद

📱 9325203227